Wybory po wyborach, czyli co dalej z polską lewicą?
Część 1 - Skala porażki
W wieczór wyborczy 15.10.2023 W. Czarzasty i R. Biedroń promienieli, ogłaszali, że po osiemnastu latach lewica wraca do rządzenia. W rzeczywistości powinni posypać głowy popiołem, bowiem ich formacja doznała porażki. Jeśli szybko nie zostaną wyciągnięte wnioski i nie zostanie uruchomiony program ratunkowy, jest bardzo możliwe, że znów znajdzie się poza parlamentem w wyniku kolejnych, być może przyspieszonych, wyborów.
W powyborczych analizach niezbędny jest przegląd wydarzeń, decyzji, działań i zaniechań, które mimo początkowych sukcesów doprowadziły polską lewicę do obecnego, opłakanego stanu.
Poniższa tabela obrazuje wyniki uzyskane przez lewicowe komitety wyborcze w wyborach do Sejmu w latach 2001 – 2023 w całym kraju oraz w województwie lubuskim (w którym przez cały ten czas wybierano 12 posłów).
| Rok | Nazwa komitetu wyborczego | Kraj | Województwo lubuskie | ||||
| Liczba głosów | % głosów | Mandaty | Liczba głosów | % głosów | Mandaty | ||
| 2001 | lewica ogółem, z tego: | 5.355.978 | 41,29 | 216 | 161.589 | 51,80 | 7 |
| SLD - UP | 5.342.519 | 41,04 | 216 | 160.790 | 51,80 | 7 | |
| PPS | 13.459 | 0,25 | - | 799 | 0,26 | - | |
| 2005 | lewica ogółem, z tego: | 1.885.903 | 16,07 | 55 | 55.455 | 20,49 | 2 |
| SLD | 1.335.257 | 11,31 | 55 | 43.780 | 16,18 | 2 | |
| Socjaldemokracja Polska | 459.380 | 3,99 | - | 9.506 | 3,51 | - | |
| Polska Partia Pracy | 91.266 | 0,77 | - | 2.169 | 0,80 | - | |
| 2007 | Lewica i Demokraci | 2.122.981 | 13,15 | 53 | 69.523 | 17,64 | 2 |
| 2011 | lewica ogółem, z tego: | 2.702.940 | 18,99 | 67 | 74.978 | 22,00 | 2 |
| Ruch Palikota | 1.439.490 | 10,20 | 40 | 38,958 | 11,17 | 1 | |
| SLD | 1.184.303 | 8,24 | 27 | 34.300 | 10,31 | 1 | |
| Polska Partia Pracy | 79.147 | 0,55 | - | 1.720 | 0,52 | - | |
| 2015 | lewica ogółem, z tego: | 1.697.415 | 11,17 | - | 48.411 | 14,01 | - |
| Zjednoczona Lewica | 1.147.102 | 7,55 | - | 34.586 | 10,02 | - | |
| Razem | 550.349 | 3,62 | - | 13.825 | 3,99 | - | |
| 2019 | SLD | 2.319.946 | 12,56 | 49 | 68.341 | 15,61 | 2 |
| 2023 | Nowa Lewica | 1.859.018 | 8,62 | 26 | 47.911 | 9,27 | 1 |
W tegorocznych wyborach lewica uzyskała najgorszy wynik po przełomie ustrojowym. Jeśli zawęzić analizę do wyborów parlamentarnych, przeprowadzonych w XXI wieku, należy odnotować, że straciła prawie 461 tys. wyborców w porównaniu do roku 2019 i aż 3 miliony 497 tys. w porównaniu z rokiem 2001. Licząc w procentach, te spadki wynosiły odpowiednio 3,94% oraz 32,55%, a w liczbie mandatów 23 oraz 190.
Nie lepiej te dane prezentują się w odniesieniu do województwa lubuskiego, które długo było prawdziwym bastionem lewicy. W porównaniu z 2019 rokiem straciliśmy 20.341 głosów, 6,24% i 1 miejsce w Sejmie, a w stosunku do 2001 aż 113.678 wyborców, 42,53% i 6 mandatów.
Porażki zanotowali również eksponowani działacze Nowej Lewicy. Dla przykładu W. Czarzasty, startujący z pierwszego miejsca w okręgu sosnowieckim, wprawdzie uzyskał mandat, ale zdobył prawie 2dwa razy mniej głosów, niż kandydujący z ostatniego miejsca Ł. Listewka.
Numer 2 na liście Nowej Lewicy w Lubuskiem, były poseł i prezydent miasta Gorzowa Wlkp., a obecnie członek Zarządu Województwa Lubuskiego T. Jędrzejczak, który niedawno odgrywał ważną rolę w formowaniu tej partii, zdobył zaledwie 4.326 głosów, podczas gdy obciążony złą opinią Ł. Mejza, startujący z 11 miejsca na liście PiS, 2,35 razy więcej, bo 10.162 głosy. Pierwszy z nich nie uzyskał krzesła w Sejmie, natomiast drugi tak.
Na tym tle całkiem dobrze prezentuje się Lewica Razem, która zwiększyła swój stan posiadania w Sejmie z 6 do 7 mandatów i zdobyła 2 fotele w Senacie.
cdn
Andrzej Korona
Autor był działaczem ZMS i PZPR, przez ok. 10 lat należał do PPS. Od kilkunastu lat bezpartyjny. Czterokrotnie wybierany do Rady Gminy Kłodawa (woj. Lubuskie). Absolwent Politechniki Szczecińskiej oraz Podyplomowego Studium Nauk Politycznych WSNS.
